25 lipca 2022 roku GPW Benchmark ogłosiła, że celem zachowania przejrzystości metody indeksu oraz jego reprezentatywności – usunięcie Grupy Lotos S.A. z portfeli WIG20 oraz innych indeksów giełdowych zostanie przeprowadzone w trybie korekty nadzwyczajnej po upływie dwóch dni od dnia podania do publicznej wiadomości informacji o wpisaniu połączenia z PKN Orlen do właściwego rejestru sądowego. Ta pozornie nudna
i administracyjna informacja jest bardzo ważna dla zarządządzających indeksowymi funduszami, gdyż wskazuje moment konieczności przeprowadzenia transakcji dostosowujących.
Praca zarządzającego aktywnym funduszem a indeksowym jest bardzo zróżnicowana. Ten pierwszy podejmując decyzje inwestycyjne dąży do wypracowania jak największej wartości dla Uczestników funduszu. Analizuje spółki, branże, trendy makroekonomiczne a następnie na podstawie analiz podejmuje decyzje inwestycyjne w zakresie alokacji i wyboru poszczególnych instrumentów finansowych mających na celu wypracowanie dodatkowej stopy zwrotu tzw. alfy. Z kolei zarządzający pasywnym funduszem inwestycyjnym jest rozliczany z tego jak dokładnie wartość funduszu podąża za określonym indeksem odniesienia. Zarządzający takim funduszem nie analizuje spółek czy sektorów celem ich przeważenia bądź niedoważenia tylko analizuje aspekty związane z płynnością poszczególnych walorów tak aby przeprowadzanie transakcji pozwoliło mu być jak najbliżej być odwzorowywanego indeksu.
Na przykładzie fuzji Lotosu i Orlenu można powiedzieć, że aktywny zarządzający mógł „aktywnie” grać pod plotki o fuzji, następnie zrealizować wynik po jej ogłoszeniu bądź jeszcze utrzymywać pozycję pod rezulaty wymagań Komisji Europejskiej względem sprzedaży aktywów. W międzyczasie notowania Lotosu i Orlenu, podlegały globalnym i lokalnym sentymentom, które wprowadzały zmienność na kursach. Z punktu widzenia zarządzającego indeksowym funduszem te wszystkie rzeczy były bez wpływu na jego pracę. Pracę zarządzającego indeksowym funduszem determinują napływy bądź odpływy z funduszu oraz właśnie administracyjne ogłoszenia publikowane przez dostawcę indeksu giełdowego.
Również i w Polsce doczekaliśmy się rozwoju indeksowych form inwestowania, których głównym motorem napędowym są statystyczne rezulaty pokazujące, że aktywne fundusze inwestycyjne w długim terminie w większości przegrywają z określonymi indeksami giełdowymi. Usunięcie Lotosu z indeksów giełdowych będzie miało wpływ na 7 funduszy inwestycyjnych: BETA ETF WIG20TR, mWIG40TR i sWIG80TR; inPZU Akcje Polskie, PKO Akcji Rynku Polskiego, NN Odpowiedzialnego Inwestowania, Ipopema m-Indeks, które łącznie na koniec czerwca 2022 roku zarządzały aktywami rzędu 1,5 mld złotych.
Lotos to około 3,7% indeksu WIG20TR, który zostanie połączony z PKN Orlen o wadze około 11,7% indeksu WIG20TR. Stworzenie tak dużego podmiotu może powodować, że przy przyszłych rewizjach kwartalnych GPW Benchmark regularnie będzie ograniczało udział PKN Orlen do 15%, gdyż taka zasada znajduje się w metodologii indeksu WIG20TR. Zwolnione przez Lotos miejsce w indeksie WIG20TR zostanie uzupełnione przez spółkę KETY, która znajduję się akurat na szczycie listy rezerwowej.
Zmiana w indeksie WIG20TR na zasadzie domina powoduje, zmiany w indeksach mWIG40TR (w którym znajdują się Kęty) oraz sWIG80TR. Spółka Kęty waży około 8,7% w indeksie mWIG40TR i zostanie zastąpiona z sWIG80TR bankiem BNP Paribas, która waży 4,5% w sWIG80TR. Natomiast Bank BNP Paribas zostanie zastąpiony kancelarią, która lubi pozywać banki a mianowicie VOTUM. Taką analizę można wysnuć na podstawie aktualnie ogłoszonych list rezerwowych, które zawsze są publikowane przy rewizjach kwartalnych i zmianie rocznej. Co prawda na szczycie listy rezerwowej do sWIG80TR znajduje się spółka Krynicki Recykling, jednakże w czerwcu zrealizowało się wezwanie akcjonariusza, który aktualnie posiada ponad 93% w akcjonariacie co uniemożliwia wejście do sWIG80TR (warunek: akcje w wolnym obrocie stanowią min. 10%). Spółka Lotos jest również członkiem z wagą 2,8% indeksu WIG-ESG, który jest benchmarkiem dla NN Odpowiedzialnego Inwestowania. Tutaj jednakże z uwagi na zmienną liczbę spółek w indeksie może nastąpić niczym wykreślenie bez konieczności zastąpienia spółki.
Pomimo tego, że indeksowi zarządzający wiedzą jakich zmian mogą się spodziewać to dopiero oficjalna informacja o zmianie składu indeksów jest momentem, który upoważnia zarządzających do przeprowadzenia transakcji dostosowujących. Jakiekolwiek próby wcześniejszego przeprowadzania transakcji wiązałyby się z większym ryzykiem błędu odwzorowania indeksów. Pozostaje zatem cierpliwie czekać na informacje o wpisie połączenia do rejestru sądowego oraz na komunikat GPW Benchmark o rewizji nadzwyczajnej.